(Ένα εικαστικό σχόλιο, πάνω στην όπερα των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολντ Μπρεχτ).
«Η άνοδος και η πτώση της πόλης του Μαχαγκόνυ».
Ογδόντα τέσσερα χρόνια μετά το πρώτο της ανέβασμα, τον Μάρτιο του 1930 στη Λειψία, η όπερα των Κουρτ Βάιλ-Μπέρτολντ Μπρεχτ «Η άνοδος και η πτώση της πόλης του Μαχαγκόνυ», είναι σήμερα εξαιρετικά επίκαιρη.
Στη μέση μιας αμερικάνικης ερήμου, το αυτοκίνητο των καταζητούμενων Φάττυ, Μωυσή και Μπέγκμπικ χαλάει. Μην έχοντας άλλη επιλογή, οι τρεις φυγάδες αποφασίζουν να μείνουν εκεί. Έτσι, χτίζεται η πόλη Μαχαγκόνυ. Η πόλη-παγίδα. Η πόλη όπου όλοι ζουν ξοδεύοντας και απολαμβάνοντας. Όπου όλα επιτρέπονται. Όλα, εκτός από τους απλήρωτους λογαριασμούς. Γιατί στο Μαχαγκόνυ δεν υπάρχει χειρότερο έγκλημα από το να μην έχει κανείς χρήματα… Αυτός είναι ο σκελετός πάνω στον οποίο αναπτύσσεται η πλοκή της όπερας των Μπρεχτ και Βάιλ. Και πραγματικά χωρίς καθόλου προσπάθεια μπορεί κανείς να δει την ομοιότητα που παρουσιάζει η όπερα με την πραγματικότητα που ζούμε. Ειδικότερα αυτή την εποχή που μπορεί να πάει κανείς φυλακή, επειδή χρωστάει στην εφορία, την στιγμή που δεν «ανοίγει ρουθούνι» για κάποιους που κατηγορούνται για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Γραμμένη, λιμπρέτο και μουσική, σε μια εποχή που η Δημοκρατία της Βαϊμάρης όδευε προς τη διάλυση και οι Ναζί προήλαυναν προς την εξουσία με ταχύτητα, η πρωτοποριακή στο είδος της ακόμη και σήμερα αυτή η όπερα, μιλάει για την απληστία, τη διαφθορά, την ανεξέλεγκτη και με κάθε μέσον κατάκτηση της εξουσίας, τον ατομικισμό και τον εγωισμό και την εκμετάλλευση του αδύναμου. Στη πόλη Μαχαγκόνυ για την οποία υπάρχει η φήμη ότι δεν απέχει και πολύ από τον επίγειο παράδεισο και στην οποία όποιος την επισκέπτεται θα βρει μόνον απολαύσεις φτάνουν πάσης φύσεως υποκείμενα. Εγκληματίες, πόρνες, κλέφτες, ακαμάτηδες, απατεώνες. Οι «αξίες» της πόλης του Μαχαγκόνυ είναι «κάνε ό,τι γουστάρεις» και αν κάποιος σου στέκεται εμπόδιο εξαφάνισέ τον. Εννοείται πως το χρήμα είναι ο θεός των πάντων και όλα πουλιούνται και αγοράζονται με μοναδικό σκοπό την απόλαυση. Το Μαχαγκόνυ κάτω από την μαρξιστική ματιά του Μπρεχτ παραπέμπει αφενός στην κριτική της λειτουργίας του καπιταλισμού αφετέρου στην κριτική της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στην οποία πίσω από την πρόσοψή της ευτυχίας και της ευημερίας κυριαρχούσε η διαφθορά και η αγριότητα. Η πόλη του Μαχαγκόνυ έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Κανείς τελικά από όσους την επισκέπτονται δεν μπορούν να αγοράσουν την ευτυχία.
«Η Άνοδος και η Πτώση της πόλης του Μαχαγκόνυ» μετά την πρεμιέρα της 9ης Μαρτίου 1930 στη Λειψία, ανέβηκε τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς στο Βερολίνο για να απαγορευτεί από τους Ναζί το 1933. Ανέβηκε και πάλι μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για να ακολουθήσει από κει και πέρα μια σπουδαία πορεία στα λυρικά θέατρα Ευρώπης και Αμερικής. Το περίφημο «Alabama song» σήμα κατατεθέν της όπερας, διασκευάστηκε και ερμηνεύτηκε από συγκροτήματα όπως οι Doors , Roxy Music καθώς και τον David Bowie.
Στην πόλη του Μαχαγκόνυ επικρατεί η απληστία, η ανεξέλεγκτη και με κάθε μέσον κατάκτηση της εξουσίας και η εκμετάλλευση του αδύναμου. Πίσω από την πρόσοψη της ευτυχίας και της ευημερίας κυριαρχεί η διαφθορά, η αγριότητα και η εξαθλίωση. Η πόλη υφίσταται τις συνέπειες μιας χωρίς όρια πίστης στον καταναλωτισμό και τον αντικοινωνικό καπιταλισμό που μεθοδεύει την φτώχεια και την εξαθλίωση του λαού της μετατρέποντας τον σε χωματερή ανθρώπων. Το σύγχρονο Μαχαγκόνυ το νιώθουμε : τίποτα δεν άλλαξε μετά από τόσο αίμα, τόσο πόνο και τόσες θυσίες. Ο βασανιστής είναι πάντα ίδιος και ο βασανιζόμενος το ίδιο ανίσχυρος και ανήμπορος.
