Σαν με το καλό πατήσετε το πόδι σας στο ακριτικό νησί της Κάσου, μοναδικά συναισθήματα θα πλημυρίσουν την ψυχή σας. Κάθε σκέψη και προβληματισμός μένει πίσω. Σαν να κλειδώνει το μυαλό και να ανοίγει η καρδιά. Άνθρωποι φιλόξενοι, φύση ανέγγιχτη στο χρόνο, παραλίες σμαραγδένιες, καταγάλανος ουρανός και ονειρικά γευστική τοπική κουζίνα. Ένας τέλειος συνδυασμός για όσους θέλουν να απολαύσουν μοναδικές διακοπές μακριά από την πολυκοσμία, τα δήθεν και τα πρέπει. Να ενωθούν με τις παραδόσεις να γίνουν ένα με τους λιγοστούς ντόπιους κατοίκους ακούγοντας μοναδικές ιστορίες με εξαιρετικούς μεζέδες και ποτό.
Ο μικρός αυτός παράδεισος βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα των Δωδεκανήσων και το σχήμα του είναι ρομβοειδές. Μια νοητή γραμμή, από το Ακρωτήρι Αυλάκι μέχρι το Ακρωτήρι Ακτίνα, είναι μόλις 19,8 χιλιόμετρα, ενώ η συνολική έκταση του νησιού 66,419 τ.μ.
Η πρωτεύουσα του νησιού ονομάζεται Φρυ, όπου και το λιμάνι της. Όνομα σπάνιο που σε παραπέμπει σε “freely” καταστάσεις. Σε μια άνευ προηγουμένου ελευθερία ψυχής και σώματος. Τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους, δεσπόζουν πάνω από 150 χρόνια στην περιοχή μαζί με τις παλιές εκκλησίες και τα μοναστήρια. Έργα ανθρώπων που μαρτυρούν την οικονομική ευημερία του νησιού, το οποίο στηρίζεται ένθερμα από τους Κασιώτες μετανάστες.
Κάθε καλοκαίρι, οι ξενιτεμένοι Κασιωτών επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη, ως φόρο τιμής στη γη των προγόνων τους. Είναι εκείνες οι μέρες που το νησί αλλάζει όψη. Στα πρόσωπα τους ζωγραφίζονται πλατιά χαμόγελα και οι καρδιές τους φτερουγίζουν σε κάθε συναπάντημα. Είναι οι μέρες εκείνες που στήνονται τα μεγάλα πανηγύρια, ανήμερα της εορτής της Παναγιάς τον Δεκαπενταύγουστο, του Τιμίου Σταυρού τον Σεπτέμβριο ή του Αγίου Γεωργίου τον Απρίλιο.
Στην Κάσο δεν έχετε πολλές επιλογές σ’ ότι αφορά την περιήγησή σας στο Νησί, λόγω της μικρής του έκτασης. Πέρα από το Φρυ, υπάρχουν άλλοι πέντε οικισμοί, εξίσου πανέμορφοι που μπορείτε να τους επισκεφτείτε, όπως την Αγία Μαρίνα, το Πόλι, την Παναγιά, τον Εμπορειό και το Αρβανιτοχώρι. Οι αποστάσεις μεταξύ των οικισμών μικρές, το τοπίο όμως αλλάζει άρδην από τη μια περιοχή στην άλλη. Για παράδειγμα από την Αγία Μαρίνα που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του νησιού, η πανοραμική θέα του λιμανιού και το απέραντο γαλάζιο με φόντο την Κάρπαθο, θα σας καθηλώσουν…
Η Κάσος βρίσκεται σε υψόμετρο 601 μ. με υψηλότερη κορυφή το όρος Πρίωνας. Ακολουθούν ο Περίολας (504 μ.) και ο Κόρακας (494 μ.), ενώ μικρότερα σε υψόμετρο βουνά είναι το Σύσφι, οι Τρούλλες, τα Δώματα, ο Άη Γιώργης και η Μυρτώ.
Μη παραλείψετε να επισκεφτείτε τα πανέμορφα μοναστήρια του νησιού, όπως της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Γεωργίου με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, αλλά και το σπήλαιο Σελάϊ ή Στηλοκαμάρα. Πρόκειται για ένα φυσικό αξιοθέατο με μοναδικούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες στο εσωτερικό του.
Οι παραλίες της Κάσου είναι πραγματικά πανέμορφες. Η δυσκολία πρόσβασης τους από το δρόμο τις καθιστούν εξωτικές. Υπάρχουν όμως καραβάκια που θα σας μεταφέρουν στις ωραιότερες, χωρίς υπερβολή, παραλίες της Ελλάδος! Μικροί επίγειοι παράδεισοι κατά μήκος ακτογραμμής της σε μήκος 59 χιλ. θα σας ανταμείψουν για την επιλογή και την υπομονή σας.
Σ΄ ότι αφορά τη διαμονή σας, υπάρχουν μικρές οικογενειακές μονάδες που θα σας προσφέρουν όλες τις ανέσεις, όπως και πολλές μικρές ταβέρνες και καφέ για τις γαστρονομικές σας ορέξεις. Για τις μετακινήσεις σας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ποδήλατα, μηχανάκια ή και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα.
Αν σας προβληματίζει ποιά εποχή είναι καλύτερη για να επισκεφτείτε την Κάσο, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το νησί έχει θερμό ημίξηρο κλίμα. Θα συναντήσετε τους ηπιότερους χειμώνες στην Ελλάδα. Η θερμοκρασία δεν έχει πέσει κάτω από 4.2°C από τότε που υπάρχουν μετεωρολογικά δεδομένα για την περιοχή (1989).
ΙΣΤΟΡΙΑ
Στην ιστορία της Κάσου καταγράφονται περίοδοι μεγάλης ακμής αλλά και πολλών καταστροφών. Το νησί με τους γενναίους κατοίκους του έβαλε ποικιλοτρόπως το στίγμα του στην μακραίωνη ιστορία της χώρας μας.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης στο νησί χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική / Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (4η και 3η χιλιετία π.Χ.).
Τις αρχαιότερες αναφορές για την Κάσο τις συναντάμε στους στοίχους της Ιλιάδας του Ομήρου, όπου γίνεται αναφορά για συμμετοχή του νησιού στον Τρωικό πόλεμο μαζί με τη Νίσυρο, την Κω, τις Καλύνδες νήσους και την Κάρπαθο, με τριάντα πλοία υπό την αρχηγία του Φείδιππου και του Άντιφου. Επίσης, η Κάσος συνεισέφερε και στην επανάσταση του 1821, παραχωρώντας στον επαναστατικό στόλο όλα σχεδόν τα πλοία της. Επικεφαλής του στόλου τέθηκε τότε ο Νικόλαο Γιούλιος.
Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, η συμβολή του στόλου στην επανάσταση του ελληνικού γένους και της ανεξαρτησίας της Κρήτης υπήρξε καθοριστικός, αιτία της μετέπειτα λυσσαλέας επίθεσης του Αιγυπτιακού πολεμικού στόλου κατά του νησιού. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαΐου του 1824 όπου περίπου 1.000 Κάσιοι στάθηκαν γενναία απέναντι στις 7.000 Αιγυπτίων πολεμιστών. Από τις άγριες μάχες σκοτώθηκαν 220 κάτοικοι του νησιού ενώ αιχμαλωτίστηκαν περίπου 300 γυναίκες και παιδιά. Μετά τη συνθηκολόγηση όσοι είχαν χρήματα αναγκάστηκαν να εξαγοράσουν την ελευθερία των δικών τους ανθρώπων. Δυστυχώς στο νησί επιβλήθηκε και πάλι η τουρκική εξουσία με αποτέλεσμα χιλιάδες κάτοικοι να αναγκαστούν να το εγκαταλείψουν. Η αποφράδα εκείνη μέρα μνημονεύεται και τιμάται με μεγαλοπρέπεια κάθε χρόνο, αρχές Ιουνίου.
Το 1911 η Κάσος καταλήφθηκε το από τους Ιταλούς και παρέμεινα υπό ιταλική κατοχή μέχρι το 1944. Η ενσωμάτωση της με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαρτίου 1948 μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Η Κάσος, αν και γεωγραφική κουκίδα του Αιγαίου Πελάγους, κατά την περίοδο της ακμής της, αριθμούσε τους 12.000 κατοίκους. Όμως, οι επιδρομές των αλλοθρήσκων και το μετέπειτα ολοκαύτωμα και κατάληψη του νησιού από τους Ιταλούς, μείωσε δραστικά τον πληθυσμό. Πολλοί Κάσιοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στην ελεύθερη Ελλάδα, αλλά και προς την Αίγυπτο κυρίως σε πόλεις της διώρυγας του Σουέζ, όπως το Πορτ Σάϊντ, η Ισμαηλία και το Σουέζ. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 στην Κάσο κατοικούν 1.084 άτομα.
ΝΑΥΤΗΡΙΑ
Η Κάσος πέρα από την ηρωική της ιστορία είναι ευρύτερα γνωστή για ναυτοσύνη της. Από τα παλιά χρόνια ,οι κάτοικοι του στράφηκαν προς τη θάλασσα και κατάφεραν να αναδείξουν την Κάσο ως ισχυρή ναυτική και εμπορική δύναμη. Μέχρι και σήμερα, μεγάλος αριθμός των κατοίκων ασχολούνται με την εμπορική ναυτιλία, εργαζόμενοι ως καπεταναίοι, μηχανικοί ή ως πληρώματα των εμπορικών πλοίων. Η ναυτική παράδοση της Κάσου είναι αξιοζήλευτη. Από το νησί κατάγονται πολλές εφοπλιστικές οικογένειες, όπως οι οικογένειες Κουλουκουντή, Μαυρολέων, Πνευματικού, Διακάκη, Ρεθύμνη, Νικολάου, Παπαδάκη, Παπαδημητρίου κ.α.
ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Η ναυτιλία μπορεί να κρατά τα σκήπτρα στο νησί της Κάσου, ωστόσο ο τόπος είναι φημισμένος για την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τη μελισσοκομία του. Υπάρχει μεγάλη παραγωγή αιγοπρόβειου κρέατος και τυροκομικών προϊόντων. Στο νησί των ψαράδων και των βοσκών, πασίγνωστο είναι το κασιώτικο τυρί, το λεγόμενο αρμυροτύρι, καθώς επίσης, η σιτάκα, η ελαϊκή, η αλευρά, η δρίλλα, το κασιώτικο βούτυρο και τα αποψήματα. Σωστά μπουκέτα αρωμάτων, σπάνιες μυθικές γεύσεις που τελετουργούνται στα παραδοσιακά τυροκομία της Κάσου. Τεχνικές και γαστρονομικές μαεστρίες που κρατούν στα βάθη των αιώνων, σε προσκαλούν και σε προκαλούν να γευτείς το όνειρο, ξανά και ξανά.
Σαν επισπευτείτε την Κάσο ξεχάστε τις όποιες γαστρονομικές σας συνήθεις. Αφεθείτε… δοκιμάστε και απολαύστε τα τοπικά παραδοσιακά φαγητά, γλυκά και αφεψήματά. Ζητήστε να δοκιμάσετε τα τυριά και τις μυζήθρες της Κάσου. Τις μακαρούνες, τις παστές μένουλες, τα μπουστιά από μπομπάρια (αρνίσια εντόσθια γεμιστά με κιμά, συκώτια και ρύζι), τους ντολμάδες, το κασιώτικο πιλάφι (με ρύζι που βράζει σε ζωμό κρέατος), τη σιτάκα, το οφτό (αρνί στο φούρνο γεμιστό με ρύζι), το αρμυροτύρι, τα μοσχοπούγκια (μικρά γλυκά από ειδική ζύμη σε σχήμα «πουγκιού», γεμιστά με αμύγδαλα, ζάχαρη και ανθόνερο), τις τούρτες (πίτες γλυκές με μυζήθρα), τις μυζηθρόπιτες, τους κουραμπιέδες, τις ξυλικόπιτες, τη μαντζουράνα – ροζμαρί (δεντρολίβανο) και την κυνομαλά (αλισφακιά).
Επιλέξτε ανάμεσα σε αγκινάρες γεμιστές με ρύζι, ελιές αλαρμιστές, κολοκυθοπούλια ή κολοκυθοκορφάδες γεμιστά (ένα είδος ντολμάδων), λαχανοπίτια ή σπανακοπίτια (μικρά σπανακοπιτάκια), πατάτες γιαχνί ή πατάτες σκορδαλιά και ροΐκια (χορταρικά) και τόσα άλλα…
Αν πάλι, αγαπάτε τα θαλασσινά, δοκιμάστε οπωσδήποτε μένουλες στην αλμύρα (παστές), μπαρμπούνια σαβόρι τηγανισμένα και περιχυμένα με σάλτσα από κρασί, ξύδι, δεντρολίβανο, σκόρδο και ντομάτα, καθώς και σουπιοπίλαφο ή κολιούς φουρνιστούς με σάλτσα.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Στην Κάσο μπορείτε να πραγματοποιήσετε αεροπορικές προσφορές μέσω Καρπάθου και Ρόδου. Η πτήση Κάσου – Καρπάθου ήταν για ένα διάστημα η μικρότερη διάρκεια πτήσης στον κόσμο, με χρόνο πτήσης 5 λεπτά και κατέχει περίοπτη θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Αν σας πλοίο, για τη μετακίνησή σας, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το ταξίδι διαρκεί περίπου 22 ώρες (Πειραιάς-Κάσος).
Μη σας πτοεί η απόσταση. Αυτά που θα δείτε και θα ζήσετε στην Κάσο θα σας αποζημιώσετε και όχι μόνο… Θα θέλετε να πάτε ξανά και ξανά. Γιατί ποτέ μια φορά δεν είναι αρκετή για να δεις και να γευτείς όλα όσα πλουσιοπάροχα σου προσφέρονται από τους κατοίκους και τη φύση, στο μικρό και τόσο μαγευτικό τόπο της Κάσου.
Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82
*Ειρήνη Τριανταφυλλίδου
Δημοσιογράφος – Μέλος της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου στο πλαίσιο του διαγωνισμού συγγραφής άρθρου για την Κάσο. Το 2021 το Δ.Σ. της ΕΣΕΤ ξεκίνησε την προσπάθεια καθιέρωσης ενός διαγωνισμού συγγραφής άρθρου για ένα μικρό νησί και ο 1ος διαγωνισμός αφορούσε την Κάσο.
