Το παρακάτω κείμενο είναι από το φύλλο του Ιουνίου – Ιουλίου 1997 της δίμηνης εφημερίδας «ΣΥΝ-ΕΙΔΗΣΗ» που κυκλοφορούσε στο Ελευθέριο Κορδελιό ο Στάθης Λαφαζανίδης. Οι εφημερίδες προέρχονται από το αρχείο του Στάθη Λαφαζανίδη, τον οποίο ευχαριστούμε για τη διάθεση του αρχείου του στην «Αγκίδα».
«Ήξεραν πολύ καλά τι έκαψαν» λέει ο Πρόεδρος του Συλλόγου
Η φωτιά που ξέσπασε σε χρόνο «ανύποπτο» στο Σαρακατσάνικο χωριό, δεν ήταν τυχαίο περιστατικό. Το επιβεβαιώνει ο Πρόεδρος του Συλλόγου, κ. Θανάσης Γαλατάς, στη συνέντευξή του στη ΣΥΝ-ΕΙΔΗΣΗ.
Πολύ περισσότερο οι φύλακες της ΕΚΟ, που την αντιλήφθηκαν απ’ τους πρώτους, και προσπάθησαν να βρουν τους υπεύθυνους και την Πυροσβεστική. Η μαρτυρία του προέδρου μιλάει για εμπρησμό.
Πρόκειται τελικά για εσκεμμένη ενέργεια ή κάποια απροσεξία; Ό, τι και να ’ταν τελικά, η φωτιά στέρησε το δήμο από ένα πάρκο μνήμης, αφού κατέστρεψε την απεικόνιση της παράδοσης μιας ολόκληρης φυλής.
Απογοητευμένοι και πικραμένοι είναι οι Σαρακατσάνοι, που είδαν τους κόπους τους να γίνονται στάχτη και δεν μπορούν ακόμη να πιστέψουν ότι κάποιος με ελαφρά τη συνείδηση θα μπορούσε να διαπράξει ένα τέτοιο έγκλημα.
Τώρα ξαναρχίζουν απ’ την αρχή και δηλώνουν ότι θα ξαναπροσπαθήσου, ώστε μέχρι το φθινόπωρο το χωριό να δεσπόζει και πάλι στη θέση του, ζωντανή μαρτυρία της φυλής τους.
Κ. Γαλατά, πόσο σας στοίχισε όλη αυτή η υπόθεση με την καταστροφή του Σαρακατσάνικου χωριού, συναισθηματικά και υλικά;
Σίγουρα το κόστος ήταν μεγάλο. Όχι τόσο το υλικό κόστος, αλλά εκείνο που κόστισε πολύ, πρώτον ήταν το συναισθηματικό. Μόνο που βρέθηκαν κάποιοι άνθρωποι που το έκαψαν, που μπόρεσαν να καταστρέψουν κάτι που έγινε με τόσο κόπο. Και είναι χαρακτηριστικά, τόσο παραδοσιακά, τόσο κοντά στην παράδοση. Θα έλεγα πως μας βάζει σε σκέψεις και για το μέλλον μήπως επαναληφθεί μια τέτοια ασχήμια ξανά.
Θεωρείτε ότι είναι εσκεμμένη ενέργεια, εμπρησμός;
Είναι βέβαιο πως ήταν εμπρησμός, οφείλεται σίγουρα σε εσκεμμένο σχέδιο. Το άσχημο ήταν ότι κάηκαν σχεδόν ολοσχερώς.
Τουλάχιστον το συμπέρασμα μετά από τόσο καιρό είναι ότι ο εμπρηστής ήξερε τι να κάψει. Αυτό είναι που μας ανησυχεί περισσότερο από κάθε τι άλλο. Έκαψε αυτά που μας πόνεσαν πιο πολύ εμάς, αυτά που μας κόστισαν πιο πολύ από πλευράς κόπου και είχαν μεγαλύτερη συναισθηματική αξία. Το σήμα κατετεθέν του οικισμού ήταν τα ορθά καλύβια, όχι ότι τ’ άλλα δεν ήταν μέρος της παράδοσης, αλλά το ορθό καλύβι είναι κάτι χαρακτηριστικό για όλους τους Σαρακατσάνους.
Τ’ άλλα μέλη του συλλόγου τι άποψη έχουν γι’ αυτή την καταστροφή;
Η οργή κι η αγανάκτηση τους έχει κυριεύσει όλους, σίγουρα όλους κι αυτό φάνηκε από το πως ανταποκρίθηκαν.
Σε χρόνο μηδέν όλοι τρέξανε εκεί μα δεν πρόλαβαν τίποτα. Όλα είχαν γίνει ένας ξύλινος σκελετός.
Το άλλο που μας κόστισε συναισθηματικά ήταν ο κόπος. Αυτά τα καλύβια για να γίνουν, επειδή έχουμε τη συνδρομή του δήμου, όσο αφορά τις μεταφορές, τους οδηγούς, τα υλικά και ό,τι άλλο χρειαζόμαστε, το κοστολόγιο ήταν χαμηλό.
Εκείνο που κόστισε ήταν ο κόπος, επειδή αυτοί που δούλεψαν, δούλεψαν δωρεάν.
Τι ηλικίες εργάστηκαν στο έργο και κατασκεύασαν τα καλύβια;
Είναι άνδρες από σαράντα έως και εβδομήντα πέντε χρονών.
Οι περισσότεροι στην τρίτη ηλικία δηλαδή;
Ναι αυτοί άλλωστε είναι και οι γνώστες.
Ο χώρος που στεγάζονται τα καλύβια είναι δικός σας;
Ο χώρος ανήκει στο αθλητικό κέντρο. Απλώς μας επέτρεψε να το χρησιμοποιήσουμε, μας φιλοξενεί.
Δεν είναι ιδιοκτησία του συλλόγου, ανήκει στο αθλητικό κέντρο της Ε.Κ.Ο.
Τι σας κάνει να πιστεύετε κατά τη γνώμη σας, ότι ήταν εμπρησμός; Ποιος θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο;
Κοιτάξτε ότι ήταν εμπρησμός αποφάνθηκαν πλέον οι ειδικοί, δηλαδή η πυροσβεστική. Αλλά κι εμείς μόνοι μας καταλάβαμε γιατί. Ήταν τυχαίο γεγονός όταν τη μέρα που εκδηλώθηκε η φωτιά ήταν μια μέρα που φυσούσε πολύ δυνατός αέρας; Για να ήταν τυχαίο το γεγονός έπρεπε από κάποια και για κάποια αιτία η πυρκαγιά να εκδηλωθεί σ’ ένα απ’ τα καλύβια και απ’ εκεί να εξαπλωθεί η φωτιά. Όταν έφτασε πρώτος ο γραμματέας του συλλόγου μας κ. Μπάτσιος που πληροφορήθηκε πρώτος το γεγονός, τα καλύβια όλα είχαν καεί στο ίδιο ύψος. Αν ήταν τυχαίο γεγονός θα είχε πάρει ένα μόνο φωτιά και θα υπήρχε διαφοροποίηση στο κάψιμο των καλυβιών, δηλαδή, άλλο θα ήταν ολοσχερώς καμμένο και άλλο θα είχε καεί ελάχιστα.
Φάνηκε δηλαδή ότι κάηκαν εσκεμμένα;
Ναι ταυτόχρονα πήραν φωτιά, όλα την ίδια στιγμή. Σ’ ένα απ’ αυτά βρήκαν και κάποιο παλιό μισοκατεστραμμένο τετράδιο με κάτι ακαταλαβίστικα γραμμένα επάνω. Το οποίο το έφερε κάποιος και μάλλον οι σελίδες του χρησίμευσαν για ν’ ανάψει τη φωτιά.
Πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση στο οικόπεδο για τον υποτιθέμενο εμπρηστή;
Κοιτάξτε είναι σχετικά εύκολη. Ο χώρος είναι τεράστιος. Βέβαια τώρα θα κλείσουμε την πόρτα, γιατί είναι αλήθεια ότι εμείς είχαμε αφήσει ανοιχτό το χώρο, για να μπαίνει ο καθένας, που παρακινείται από την περιέργειά του και να τα βλέπει. Αλλά κι οι άνθρωποι, που δούλευαν εκεί να μην αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατά την είσοδο.
Τώρα όμως μετά απ’ αυτό θα πάρουμε μέτρα, για να κλείσουμε το χώρο, αλλά πάντα πιστεύω ότι ο κίνδυνος θα υπάρχει. Το σπίτι σου, να προσπαθήσεις, δεν μπορείς να το φυλάξεις, αν κάποιος το βάλει στόχο, πόσο μάλλον ένα τέτοιο τεράστιο χώρο σε έκταση 400 στρεμμάτων και να μπαινοβγαίνει και πολύς κόσμος.
Πότε αρχίζει η διαδικασία για την αναστήλωση-αποκατάσταση του χωριού;
Ο ξύλινος σκελετός έχει τελειώσει. Πιστεύω πως στο τέλος του μηνός θα έχουμε τελειώσει το θέρισμα της σίκαλης και το Σεπτέμβριο θα είναι έτοιμα και πάλι τα καλύβια.
Τι μέτρα θα πάρετε για την προφύλαξη του καινούργιο σαρακατσάνικου χωριού;
Θα ’χουμε κλειστό το χώρο. Σκεφτόμαστε το οικονομικό κόστος, αν αντέχει ο σύλλογος για την εκμίσθωση κάποιας εταιρείας σεκιούριτι και να ψάξουμε στην αγορά για ειδικά πυροσβεστικά μέσα, ώστε η επέμβασή μας να είναι ταχύτατη και στην αρχή της πυρκαγιάς.
Ευχηθήκαμε στον πρόεδρο του συλλόγου καλή δουλειά