Η «Δεύτερη Σκέψη» είναι μια νέα σειρά Διαλέξεων τις οποίες οργανώνει ο Δήμος Κορδελιού Ευόσμου, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Παιδείας Δια Βίου Μάθησης, την Διεύθυνση Παιδείας & Κοινωνικής Προστασίας και το Τμήμα Βιβλιοθήκης Ευόσμου, οι οποίες θα πραγματοποιούνται στον χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ευόσμου με στόχο να φέρουν τους συμμετέχοντες σε επαφή με τη φιλοσοφική σκέψη.
Οι εκδηλώσεις αυτές, οι οποίες απευθύνονται στον καθένα, αποτελούνται από σχετικά απλές και σύντομες ομιλίες πάνω σε κρίσιμα φιλοσοφικά, κοινωνικά και παιδευτικά ζητήματα με σκοπό τη βαθύτερη κατανόηση αυτού που συμβαίνει γύρω μας και μέσα μας. Ακολουθούνται από ελεύθερο διάλογο με το ακροατήριο.
Η φιλοσοφική σκέψη έχει να αντιμετωπίσει τη διαδεδομένη άποψη ότι ο θεωρητικός στοχασμός είναι «θεωρίες». Κατά πρώτο, η άποψη αυτή είναι επίσης μία θεωρία (κατά της θεωρίας). Έπειτα, παραφράζοντας τον Καντ, η ανθρώπινη πράξη χωρίς θεωρία είναι τυφλή, ενώ η θεωρία χωρίς πράξη είναι κενή.
Η πράξη χωρίς στοχασμό, ακόμη και η σκέψη χωρίς στοχασμό, θυμίζουν τη λειτουργία του ενστίκτου ή της μηχανής. Γενικότερα, η φιλοσοφική σκέψη αντιστέκεται στις εύκολες, βολικές και απόλυτες απαντήσεις στα κρίσιμα προβλήματα του βίου. Θεωρεί πιο ουσιαστικά τα ερωτήματα, τα ριζικά και εύστοχα ερωτήματα. Όχι για να «επιλυθούν» τα προβλήματα αυτά, αλλά για να τα δούμε αλλιώς.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ
Η ΣΕΙΡΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Σάββατο 11/1/2020, 19:00):
Σύντομη εισαγωγική αναφορά πάνω στη σειρά εκδηλώσεων της Δεύτερης Σκέψης.
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
ΠΕΡΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Ο ΛΟΓΟΣ
Ομιλήτρια: Ελένη Γερούση
Ποια είναι τα σημαντικότερα ερωτήματα της Φιλοσοφίας και με ποιον τρόπο αυτή τα απαντά; Ενδεχομένως αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κανείς περισσότερο με αυτήν. Αυτό είναι άλλωστε και το ζητούμενο.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 17/1/2020, 19:30):
ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΤΤΟΥΜΕ;
Ομιλήτρια: Ελένη Γερούση
Πρόκειται για το βασικό ερώτημα της Ηθικής Φιλοσοφίας. Ποιες είναι οι απαντήσεις τριών βασικών σχολών, της αριστοτελικής, της καντιανής και της συνεπειοκρατικής (ωφελιμιστικής);
ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 31/1/2020, 19:30):
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η Περίπτωση Τόμας Χομπς
Ομιλητής: Γιώργος Μωραΐτης
Ποια είναι η σημασία της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης του 17ου αιώνα; Πώς επικαιροποιείται σήμερα, σε μια εποχή παρατεταμένης κρίσης; Δικαιούμαστε να στρέψουμε το βλέμμα μας στο παρελθόν για να λάβουμε πειστικές απαντήσεις σε ό, τι αφορά τη φιλελεύθερη προοπτική ανάλυσης και ερμηνείας του κοινωνικού και πολιτικού φαινομένου; Η ανάλυση της φιλοσοφίας του Τόμας Χομπς ευελπιστεί να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω, ενδεικτικά ερωτήματα.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 7/2/2020, 19:30):
Η ΗΘΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
Η περίπτωση Τζον Λοκ
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Πώς ο Λοκ καταφέρνει να νομιμοποιήσει θεωρητικά την απεριόριστη ατομική ιδιοκτησία δια της εργασίας διαβάζοντας προτεσταντικά τη Βίβλο, ενώ αποδέχεται αρχικά την εκ Θεού κοινοκτημοσύνη; Πώς η αντίληψη της ιδιοκτησίας του εαυτού θεμελιώνει το ατομικιστικό ιδεώδες του διαφωτισμένου ανθρώπου-αστού; Ποια η σχέση της ατομικής ιδιοκτησίας με την πολιτική εξουσία; Πού θεμελιώνονται τα ατομικά φυσικά δικαιώματα; Με ποιον τρόπο όλα αυτά σχετίζονται με την έλευση του καπιταλισμού και της αντιπροσωπευτικής αστικής δημοκρατίας της εποχής μας; Μελετώντας τον Λοκ ξαναβλέπουμε τον εαυτό μας και τον σύγχρονο κόσμο αλλιώς.
ΠΕΜΠΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 21/2/2020, 19:30):
Η «ΓΕΝΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ» ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΩΣ ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
Άμεση Δημοκρατία και Σκιές «Ολοκληρωτισμού» στον Ρουσσώ
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Τι είναι η διάσημη γενική βούληση του λαού; Πώς λειτουργεί ως ριζική δημοκρατική αρχή στη ρουσσωική πολιτεία; Ποια η σχέση της με την ιδιωτικότητα του κάθε πολίτη και με την κατά Ρουσσώ ανθρώπινη φύση; Γιατί αναγκαστικά στον πολιτικό Ρουσσώ τα πάντα τείνουν να είναι πολιτική; Ποιο ρόλο έχει το κλασικό πρότυπο της πόλης-κράτους στη σκέψη του και ποια είναι η σχέση του Ρουσσώ με τον μαρξισμό, τον φιλελευθερισμό, τον φασισμό, τον καπιταλισμό, τον λαϊκισμό; Γενικότερα: Η χωρίς μεσολάβηση έκφραση και επιβολή της λαϊκής βούλησης μπορούν ή πρέπει να καθορίζουν απόλυτα την πολιτική; Υπάρχει πολιτική γνώση ή πολιτική βούληση ανώτερη της λαϊκής; Υπάρχει αληθινά δημοκρατική διαχείριση του ενδεχομένου «αυτοκτονίας» ενός λαού;
ΕΚΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 28/2/2020, 19:30):
ΦΕΤΙΧΙΣΜΟΣ, ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
Ομιλητής: Βασίλης Γρόλλιος
Αν αυτό που πραγματικά μας εξουσιάζει στον καπιταλισμό δεν είναι το κράτος και οι πολιτικοί αλλά η αόρατη κοινωνική δυναμική του χρήματος που θέλει να πολλαπλασιαστεί, πώς αλλάζει η αντίληψή μας για τη δημοκρατία και το αίτημα της κοινωνικής αλλαγής; Ποιός είναι ο αντεστραμμένος χαρακτήρας του κόσμου μας σύμφωνα με τον Μαρξ;
ΕΒΔΟΜΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 13/3/2020, 19:30):
Η ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ «ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ» ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ
Ο Στοχαστής Κώστας Αξελός
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Ο Κώστας Αξελός, μαθητής του Ηράκλειτου, του Μαρξ, του Φρόυντ και του Χάιντεγκερ, πασχίζει να αρθρώσει μια νέα σκέψη-γλώσσα εν μέσω του θρυλούμενου τέλους της Φιλοσοφίας. Ο Αξελός κάνει λόγο για τον Κόσμο. Ο Κόσμος είναι ταυτόχρονα ένας και πολλαπλός, ένα «ρέον» όλον που καλύπτει απόλυτα τον χωροχρόνο και έτσι δεν έχει εξωτερικό. Ο Κόσμος αυτός, υπερβαίνοντας κάθε προσπάθεια συνολικής σύλληψής του, μας αποκαλύπτεται με αποσπάσματα, ως παιχνίδι. Κατά τον Αξελό, δεν έχουμε παρά να συνεισφέρουμε με στωική φιλικότητα και διαυγή μαχητικότητα στο πολυδιάστατο και ανοικτό αυτό παιχνίδι που μας προσφέρεται. Ποιος είναι ο ρόλος της ριζικής και αέναης διερώτησης στη σαρωτική και ποιητική σκέψη του Αξελού; Πώς αυτή η ριζικά ανοικτή σκέψη θεμελιώνεται στη σύγχρονη απουσία θεμελίων; Πώς βλέπει ο Αξελός τη σύγχρονη Ελλάδα;
ΟΓΔΟΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 20/3/2020, 19:30):
«(…) ΟΠΟΙΟΣ ΑΡΝΗΘΕΙ ΝΑ ΥΠΑΚΟΥΣΕΙ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ ΘΑ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΩΜΑ, ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΘΑ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» (ΡΟΥΣΣΩ)
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Πώς κρίνεται ο «εξαναγκασμός προς ελευθερία» με βάση τη διάσημη διάκριση του I. Berlin σε αρνητική ελευθερία («ελευθερία από») και θετική ελευθερία («ελευθερία να»); Είναι δυνατό να πραγματωθεί ο αληθινός, λογικός, συλλογικός και άρα ανώτερος ανθρώπινος εαυτός δια της πολιτικής μέσα από έναν «φωτισμένο» εξαναγκασμό; Μπορεί κάτι τέτοιο να συνιστά απελευθέρωση; Υπάρχει τέτοιος εαυτός μέσα στον καθένα; Ποια η σχέση του εξαναγκασμού προς ελευθερία με άλλες θεωρήσεις της ελευθερίας, όπως η κλασική διάκριση σε ελευθερίες των αρχαίων και ελευθερίες των συγχρόνων του B. Constant; Μπορούν η συλλογική και η ατομική ελευθερία να ταυτιστούν «ελεύθερα»; Μπορούν πολιτικές αξίες όπως η ισότητα, η ασφάλεια-επιβίωση, η ειρήνη, η ανοχή, η κοινωνική ευμάρεια να συνυπάρξουν με την ελευθερία και πώς;
ΕΝΑΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 27/3/2020, 19:30):
ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ, ΦΩΝΗ ΘΕΟΥ
Ο Λαϊκισμός Σήμερα
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Τι είναι ο λαϊκισμός; Είναι πολιτική ιδεολογία, πολιτική τακτική, πολιτικό κίνημα, πολιτικό ύφος; Έχει σταθερά γνωρίσματα σε κάθε του εκδοχή και ποια είναι αυτά; Πόσο σημαντικό είναι το δίπολο λαός/ελίτ στον λαϊκισμό; Είναι αριστερός ή δεξιός; Ποια η σχέση του με τη δημοκρατία, τους θεσμούς, την αλήθεια, την «προωθημένη» σκέψη, την ουσία της πολιτικής;
Γιατί ανθεί σήμερα; Γιατί είναι σημαντική η μελέτη του;
ΔΕΚΑΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (Παρασκευή 3/4/2020, 19:30):
ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ»
Μια Άλλη Θεώρηση του Παιδιού και Ένα Εγχείρημα Παιδείας
Ομιλητής: Νίκος Τσαμπάζης
Τι είναι το παγκόσμιο κίνημα Φιλοσοφία για Παιδιά; Πώς συμβιβάζει τον παιδικό νου και την παιδική ψυχή με τη φιλοσοφική σκέψη; Ποια η θέση του στην Ιστορία της Παιδαγωγικής και στη Φιλοσοφία της Παιδικότητας; Πώς πραγματοποιείται το πρόγραμμα της Φιλοσοφίας για Παιδιά στη σχολική αίθουσα; Τι έχει να προσφέρει στη σημερινή ελληνική εκπαίδευση;
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΟΜΙΛΗΤΩΝ
Η Ελένη Γερούση γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε κλασική φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και έκανε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο ΑΠΘ (MSc και PhD στη φιλοσοφία). Εργάζεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως φιλόλογος και συχνά παρεμβαίνει στον δημόσιο λόγο με ομιλίες και δημοσιεύσεις σχετικές με φιλοσοφικά, λογοτεχνικά και ιστορικά θέματα.
Ο Γιώργος Μωραΐτης αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Φιλοσοφίας το 2014 και διδάσκει Νεότερη Ηθική Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Επί μία διετία υπήρξε μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Διαπολιτισμικών και Διεθνών Σπουδών (In.I.I.S.) του Πανεπιστημίου της Βρέμης, με υποτροφία Marie Skłodowska-Curie. Μόλις πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο του Φιλοσοφία της Κυριαρχίας από τις εκδόσεις Νήσος.
Ο Βασίλης Γρόλλιος είναι Δρ Πολιτικής Φιλοσοφίας και συμβασιούχος καθηγητής ΕΑΠ. Το βιβλίο του Negativity and Democracy. Marxism and the Critical Theory Tradition (2017) κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Routledge. Εχει άρθρα σε αμερικάνικα και αγγλικά περιοδικά. Περισσότερα για το ερευνητικό του έργο: https://independent.academia.edu/VasiliosGrollios αγγλικά περιοδικά. Περισσότερα για το ερευνητικό του έργο: https://independent.academia.edu/VasiliosGrollios
Ο Νίκος Τσαμπάζης σπούδασε Παιδαγωγική και Φιλοσοφία. Είναι διδάκτορας Φιλοσοφίας του τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ. Επιδίδεται στη συγγραφή, ενώ συμμετέχει με εισηγήσεις σε φιλοσοφικά συνέδρια και σε εκδηλώσεις παιδαγωγικού και φιλοσοφικού χαρακτήρα.
Από την ιστοσελίδα του δήμου Κορδελιού Ευόσμου